Infekcje intymne to wstydliwy i kłopotliwy problem, z którym statystycznie co druga kobieta boryka się przynajmniej raz z życiu. U 25% kobiet dolegliwości te nawracają i występują wielokrotnie [1]. Przyczyn zakażenia układu moczowego może być wiele. Do dominujących zalicza się przede wszystkim powstrzymywanie oddawania moczu oraz niepełne opróżnianie pęcherza w czasie mikcji lub korzystanie ze środków plemnikobójczych. Powodem może być też stosowana wcześniej antybiotykoterapia [2]. Jak skutecznie wspierać układ moczowy, aby na co dzień czuć się komfortowo?
Spis treści:
- Jak antybiotykoterapia działa na układ moczowy?
- Inne możliwe przyczyny zapalenia układu moczowego
- Objawy infekcji dróg moczowych
- Ile trwa zapalenie pęcherza?
- Żurawina w profilaktyce chorób dróg moczowych
Jak antybiotykoterapia działa na układ moczowy?
W okresie infekcyjnym zdarza się, że trzeba skorzystać z antybiotykoterapii w celu wyleczenia bakteryjnego zapalenia gardła czy innej uporczywej infekcji dróg oddechowych.
Pomimo wysokiej skuteczności, antybiotyki nie są obojętne dla organizmu człowieka. Okazuje się, że kuracje antybiotykowe powodują osłabienie naturalnej flory bakteryjnej zasiedlającej drogi moczowo-płciowe. Są to tak zwane drobnoustroje komensalne, które tworzą barierę ochronną przed czynnikami chorobotwórczymi. Zmniejszenie liczebności tych pożytecznych drobnoustrojów jest czynnikiem ryzyka rozwoju zakażenia układu moczowego.
Badania potwierdzają, że dystalny odcinek układu moczowo-płciowego kobiety powinien zawierać przede wszystkim (w 75%) bakterie z rodziny pałeczek kwasu mlekowego oraz wybranych odmian gronkowców, paciorkowców i maczugowców. Pozostałą część stanowią bakterie beztlenowe [3].
Niestety w wyniku stosowania antybiotyków, ale także wskutek innych czynników, ta równowaga ulega zachwianiu, wskutek czego do organizmu dostają się patogeny. To z kolei może prowadzić do infekcji układu moczowo-płciowego. Po antybiotykoterapii ryzyko wystąpienia np. zapalenia pęcherza może być większe. Dotyczy to przede wszystkim kobiet aktywnych seksualnie, ale również ciężarnych.
Należy pamiętać, że z biegiem czasu antybiotykoterapia staje się coraz mniej skuteczna z uwagi na wykształcanie się odporności patogennych szczepów bakterii na lecznicze substancje czynne. Dlatego z antybiotyków należy korzystać tylko przy wyraźnych wskazaniach.
Inne możliwe przyczyny zapalenia układu moczowego
Przyczyn stanu zapalnego w obrębie układu moczowo-płciowego jest wiele. Wśród nich można wymienić chociażby:
- null
- zapalenie pęcherza po stosunku;
- długotrwałe stosowanie cewnika;
- postępujący wiek pacjenta i związane z nimi zwiększone ryzyko zapalenie gruczołu krokowego u mężczyzn oraz menopauza u kobiet;
- powikłania związane z chorobą przewlekłą, np. cukrzycą;
- wykonywanie zabiegów urologicznych;
- stosowanie leków immunosupresyjnych;
- stan ciąży (zmiany fizjologiczne zachodzące w organizmie kobiety powodują zastój moczu oraz cofanie się uryny do moczowodów [2]).
Niekiedy do rozwoju zapalenia układu moczowego przyczyniają się nawet codzienne zabiegi higieniczne, ale wykonywane w nieprawidłowy sposób. Przykładem może być stosowanie kosmetyków do higieny intymnej zawierających skoncentrowane kompozycje zapachowe, zbyt rzadkie wymienianie tamponów, częste irygacje.
Objawy infekcji dróg moczowych
Objawy infekcji ze strony układu moczowo-płciowego trudno jest przegapić. Większość pacjentów zgłasza pieczenie lub szczypanie przy oddawaniu moczu (ból cewki moczowej), a także zwiększoną częstotliwość mikcji (częstomocz). Typowym symptomem stanu zapalnego jest też odczuwalne parcie na mocz, ból podbrzusza oraz brzydki zapach moczu lub wyraźnie mętny mocz.
Tzw. zapalenie pęcherza ma charakter niepowikłany i może zostać wyleczona bez zastosowania antybiotyku. Najczęściej stosuje się furaginę, a wspomagająco leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Bardzo ważne jest, aby zadziałać szybko i rozpocząć leczenie przy pierwszych objawach, zanim bakterie przedostaną się w wyższe części układu moczowego.
Praktyka pokazuje, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć. W przypadku łagodnych stanów zapalnych często preparaty profilaktyczne okazują się wystarczające, więc nie trzeba narażać organizmu na silnie oddziałujące na organizm substancje czynne.
Stosowanie preparatów profilaktycznych ważne jest szczególnie w okresach infekcyjnych, gdy odporność się osłabiona jak również, gdy już zachorujemy, ale przede wszystkim, gdy przyjmować musimy antybiotyki.
Ile trwa zapalenie pęcherza?
Czas trwania infekcji jest uzależniony od wielu czynników, w tym:
- stopnia zaawansowania infekcji;
- stanu zdrowia pacjenta;
- rodzaju zastosowanego leczenia.
W badaniach klinicznych wykazano, że kobiety spożywające sok z żurawiny przez 6 miesięcy miały znacznie mniejsze ryzyko nawrotu zapalenia dróg moczowych, niż pacjentki przyjmujące probiotyczne szczepy bakterii lub grupa kontrola [4].
Żurawina a wsparcie dróg moczowych
Aby niepotrzebnie nie zwiększać ryzyka wykształcenia się stanu zapalnego w obrębie układu moczowo-płciowego, w przypadku objawów sugerujących infekcję warto w pierwszej kolejności stosować środki o słabszym działaniu niż antybiotyki. Skutecznym rozwiązaniem są preparaty z grupy pochodnych nitrofuranu, jak np. furagina (furazydyna). Nie należą one do antybiotyków, dobrze wchłaniają się w przewodzie pokarmowym, a ich maksymalne stężenie ogranicza się do dróg moczowych. Skuteczność działania pochodnych nitrofuranu można wzmocnić poprzez dodanie do codziennej suplementacji preparatów zawierających wyciąg z żurawiny.
Liczne badania potwierdzają, że żurawina jest owocem zawierającym wyjątkowo wysokie stężenie proantycyjanidów (PAC). To związek o działaniu antyadherentnym w stosunku do niektórych rodzajów bakterii, w tym E. coli stanowiącą bezpośrednią przyczynę większości zakażeń układu moczowego. Hamowanie przylegania patogenów do komórek nabłonka układu moczowo-płciowego powoduje, że bakterie nie mogą „przyczepić do” błony śluzowej[4]. Z kolei pokrzywa wykazuje właściwości moczopędne, co przyspiesza usuwanie patogenów wraz z moczem i pomaga skutecznie poradzić sobie z zapaleniem układu moczowego. Wyciąg z pokrzywy zawiera np. suplement diety Furoxin.
Zapalenie dróg moczowych może objawiać się nawet łagodnym szczypaniem cewki moczowej lub nieznacznie zwiększonym parciem na pęcherz. Warto zadziałać jak najszybciej i nie dopuścić do zaostrzenia się infekcji. W profilaktyce pomogą preparaty standaryzowane na obecność PAC z dodatkiem pokrzywy.
Bibliografia:
- Rechberger T. i in.; Zakażenie dróg moczowych u kobiet – jak zapobiegać i skutecznie leczyć?; Choroby dróg moczowych w POZ; Lekarz POZ 3/2020;
- Hryniewicz W. i in; Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych; Narodowy Instytut Leków Warszawa 2015;
- Duława J.; Zakażenia układu moczowego jako problem interdyscyplinarny. Podręcznik dla lekarzy i pielęgniarek; Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Katowice 2022;
- Baranowska M. i in.; Antyoksydacyjne i przeciwdrobnoustrojowe właściwości bioaktywnych fitozwiązków żurawiny; Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (online) 2016; 70: 1460-1468.
