Problemy ze snem pojawiają się i są uciążliwe na wszystkich etapach naszego życia. Jednak gdy problem dotyka osób w podeszłym wieku, wiąże się on z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Zaburzenia snu najczęściej pojawiają się u osób, których organizacja dnia znacząco zmieniła się po rezygnacji z życia zawodowego.
Bezsenność emeryta
Bardzo często przejście na emeryturę wiąże się z dezorganizacją dotychczasowego planu dnia. Brakuje zadań angażujących umysł i ciało, okazje do spocenia się w czasie aktywności fizycznej są znacznie rzadsze. Pojawiają się też niedobory „hormonu snu” – melatoniny. Zdarzają się za to dodatkowe drzemki (np. po obiedzie i w czasie oglądania telewizji), a także zwiększa się skłonność do przyśpieszania fazy snu, czyli kładzenie się spać wczesnym wieczorem i bardzo wczesne wybudzanie się. Kolejną przyczyną bezsenności w starszym wieku są uporczywe choroby przewlekłe. Problemy z kręgosłupem, bolesność stawów, drętwienie lub skurcze kończyn uniemożliwiają znalezienie komfortowej pozycji do odpoczynku i powodują wielokrotne wybudzanie się.
Następstwa problemów ze snem
W początkowej fazie następstwa problemów ze snem mogą być niezauważalne, a nawet odbierane jako zalety. Najczęściej bywa tak w przypadku wczesnych pobudek stwarzających poczucie wydłużenia czasu dziennej aktywności. Gdy zaburzenia snu są nieleczone, skumulowane skutki stają się coraz bardziej uciążliwe, zarówno dla seniora, jak i jego najbliższego otoczenia. Jako pierwsze pojawiają się zmiany związane z samopoczuciem psychicznym, będące zwykle wynikiem niedoboru ruchu i snu. Rozdrażnienie, zniechęcenie, obniżenie nastroju, brak chęci do życia zwykle prowadzą do jeszcze większego obniżenia aktywności fizycznej, a co za tym idzie – nasilenia się zaburzeń. Niewłaściwa higiena snu – źle pojmowana rutyna, a także zwiększenie ilości i długości wybudzeń oraz drzemek w ciągu dnia, będą skutkowały dezorganizacją życia i związanym z tym ograniczeniem kontaktów społecznych.
Skutki dla zdrowia
Brak snu, poza oczywistymi, niegroźnymi dla życia skutkami, jak zmęczenie i apatia, czerwone, przekrwione białka i sińce pod oczami, może prowadzić do znacznie poważniejszych schorzeń.
- Trwające niedobory skutkować mogą chorobami serca np. nadciśnieniem tętniczym krwi, prowadzącym do udaru mózgu czy zawału serca.
- Brak snu to również czynnik prowadzący do zaburzeń metabolizmu, wynikających z nieunormowanego rytmu dnia i odpoczynku. Proces spalania kalorii przez organizm zostaje wtedy znacząco spowolniony, co prowadzi do odkładania się nadmiaru tkanki tłuszczowej i otyłości.
- Zagrożeniem, płynącym ze zbyt małej liczby godzin odpoczynku w ciągu doby, jest również zwiększone ryzyko choroby nowotworowej. U osób z zaburzeniami snu wzrasta prawdopodobieństwo zachorowania na m.in. raka prostaty i raka jelita grubego.
- Skutkiem niedoboru wspomnianej wcześniej melatoniny są także nieprawidłowości związane z produkcją estrogenu, co może zwiększać ryzyko wystąpienia raka piersi i raka jajnika. Konsekwencjami wymagającymi pomocy specjalisty są pojawiające się zaburzenia somatyczne i psychiczne np. stany lękowe, nerwica czy depresja, a także uzależnienia np. od alkoholu.
Zdaniem specjalistów badających problemy bezsenności, zapotrzebowanie na sen u osób po 55. roku życia, które zachowały wysoki poziom aktywności fizycznej, powinien być podobny do tego, gdy miały dziesięć-piętnaście lat mniej
