Spis treści:

  • Składniki diety istotne w profilaktyce i leczeniu osteoporozy
  • Wapń – rola w organizmie
  • Wapń – źródła w diecie
  • Czynniki utrudniające wchłanianie wapnia
  • Witamina D – rola w organizmie
  • Witamina D – źródła
  • Leczenie niedoborów witaminy D
  • Podsumowanie – praktyczne wskazówki

Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, charakteryzującą się niską masą kości oraz zaburzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej prowadzącą do wzmożonej łamliwości kości i złamań. To choroba, która rozwija się powoli i niepostrzeżenie, co skutkuje wzrostem ryzyka złamań, nawet przy minimalnym urazie. Na osteoporozę szczególnie narażone są kobiety po menopauzie oraz seniorzy. Chociaż genetyka odgrywa znaczącą rolę w rozwoju tej choroby, to styl życia, a przede wszystkim dieta, mają kluczowe znaczenie w jej profilaktyce. Właściwe odżywianie może być potężnym narzędziem w walce z osteoporozą, a odpowiednio zbilansowana dieta jest jednym z najważniejszych elementów w utrzymaniu mocnych i zdrowych kości na każdym etapie życia [1].

Składniki diety istotne w profilaktyce i leczeniu osteoporozy

Mówiąc o profilaktyce osteoporozy, nie można pominąć dwóch najistotniejszych składników: wapnia i witaminy D. Te dwa składniki stanowią fundament mocnych, zdrowych kości. Wapń jest głównym składnikiem mineralnym naszego szkieletu, stanowiącym aż 99% jego masy. Bez odpowiedniej ilości wapnia w diecie, nasze kości stają się słabe i bardziej podatne na uszkodzenia. Tymczasem witamina D pełni kluczową rolę w regulacji poziomu wapnia w organizmie i jego przyswajaniu, co czyni ją równie ważnym składnikiem w utrzymaniu zdrowia kości.

Wapń – rola w organizmie

Jak już wspomniano, wapń jest niezbędny do utrzymania zdrowych i silnych kości. Oprócz tego wspiera również funkcjonowanie układu nerwowego i krwionośnego, a także może przeciwdziałać rozwojowi niektórych nowotworów, w tym raka jelita grubego. Ponadto, wapń odgrywa istotną rolę w prawidłowym działaniu mózgu oraz pomaga w utrzymaniu odporności [2].

Odpowiednie spożycie wapnia w okresie dzieciństwa i młodości jest kluczowe dla osiągnięcia wysokiej gęstości mineralnej kości. Najbardziej efektywne odkładanie się wapnia w kościach zachodzi w okresie niemowlęcym oraz w okresie dojrzewania, a najwyższą wartość osiąga w wieku 30 lat, po czym stopniowo maleje.

Zapotrzebowanie na wapń zależy od wieku i płci. Ogólnie, dorośli powinni przyjmować około 1000 mg wapnia dziennie, ale wartość ta rośnie do około 1200 mg u osób starszych i kobiet po menopauzie, które są szczególnie narażone na osteoporozę. Niestety, zaledwie 25% wapnia zawartego w diecie jest przyswajane przez organizm, co często skutkuje niedostatecznym spożyciem tego składnika w populacji. Na szczęście, można poprawić przyswajalność wapnia, spożywając odpowiednią ilość witaminy D, laktozy oraz fosfopeptydów pochodzących z mleka [3,4].

Wapń – źródła w diecie

Mleko i produkty mleczne są głównym i niezwykle wartościowym źródłem wapnia w diecie. Ich zaletą jest nie tylko wysoka zawartość wapnia, ale także jego doskonała biodostępność, która wynika z optymalnej proporcji wapnia do fosforu, osiągającej stosunek 1:1. Dodatkowo, obecność laktozy w tych produktach sprzyja lepszemu wchłanianiu wapnia. Z tych powodów, nabiał powinien być stałym elementem codziennej diety. Dobrym źródłem wapnia są również sery (zwłaszcza sery podpuszczkowe, dojrzewające), ryby spożywane bez usuwania ości (np. szprotki, sardynki), warzywa o małej zawartości kwasu szczawiowego (np. brokuły, jarmuż, brukselka, natka pietruszki oraz kapusta), fortyfikowane produkty sojowe, fasola, a także nasiona sezamu i migdały [4].

Czynniki utrudniające wchłanianie wapnia

Warto wiedzieć, że istnieją czynniki, które mogą ograniczyć wchłanianie wapnia z żywności:

  • Niewystarczające spożycie witaminy D

Witamina D jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania wapnia z diety. Bez wystarczającej ilości witaminy D, nawet dieta bogata w wapń nie będzie w pełni skuteczna w ochronie przed osteoporozą. 

  • Nieprawidłowa proporcja wapnia do fosforu

Fosfor, który znajduje się w produktach takich jak mięso, nabiał, orzechy i pełnoziarniste produkty zbożowe, jest niezbędny dla zdrowia, ale jego nadmiar w diecie utrudnia wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego. Dla prawidłowego wchłaniania wapnia najistotniejsza jest proporcja wapnia do fosforu (najlepiej 1:1), a nie sama ilość fosforu dostarczonego z dietą. 

  • Nadmiar fitynianów i szczawianów w diecie

Bardzo ważne jest również, aby unikać nadmiaru fitynianów (zawartych np. w niektórych orzechach i produktach pełnoziarnistych) i szczawianów (występujących w szpinaku czy rabarbarze), które mogą hamować przyswajanie wapnia. 

  • Nadmierna konsumpcja alkoholu, kawy, soli czy błonnika

Alkohol może zakłócać równowagę hormonalną, która wpływa na zdrowie kości, podczas gdy nadmierne spożycie sodu (soli) i kofeiny może zwiększać wydalanie wapnia z organizmu. Nadmiar błonnika, choć korzystny dla trawienia, może także ograniczać absorpcję wapnia, szczególnie gdy spożywany jest w dużych ilościach jednocześnie z produktami bogatymi w wapń [5].

Witamina D – rola w organizmie

Niedostateczna podaż witaminy D notowana jest jako często występujące zjawisko wśród populacji w wieku starszym i zaliczana jest do najważniejszych przyczyn występowania osteoporozy. Witamina D zwiększa wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, co jest kluczowe dla utrzymania mocnych kości i zębów. Dodatkowo, witamina D zapobiega utracie masy kostnej oraz reguluje wydzielanie parathormonu, co jest istotne w utrzymaniu równowagi wapniowo-fosforanowej w organizmie [5].

W badaniach wykazano, że na każdy spadek poziomu 25(OH)D poniżej 28 ng/ml ryzyko złamań zwiększa się o 33%. Z drugiej strony, suplementacja nawet niewielkich dawek witaminy D (700-800 UI dziennie) może znacznie zmniejszyć ryzyko złamań pozakręgowych o 23% i złamań szyjki kości udowej o 26% [6].

Oprócz bezpośredniego wpływu na kości i zęby, witamina D ma również szereg innych korzyści zdrowotnych. Jej działanie plejotropowe obejmuje wpływ na układ nerwowy, immunologiczny, endokrynny, sercowo-naczyniowy oraz mięśniowy. Dzięki temu witamina D jest uznawana za jeden z najważniejszych składników wspierających zdrowie.

Witamina D – źródła

  • Dieta

Witamina D znajduje się głównie w tłustych rybach morskich, tranie, żółtkach jaj, produktach mlecznych i tłuszczach do smarowania wzbogaconych w witaminę D. W badaniach wykazano, że dieta zazwyczaj pokrywa jedynie 20% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę i w przypadku braku dodatkowego jej źródła, jakim jest synteza skórna, nawet najbardziej urozmaicona dieta nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na tę witaminę [4,7]. 

  • Synteza skórna

W normalnych warunkach, synteza skórna dostarcza 80–90% potrzebnej dawki witaminy D. Jednak jej efektywność zależy od wielu czynników, takich jak szerokość geograficzna, pora roku, godziny dnia, czy stopień ekspozycji ciała na słońce. W Polsce, optymalne warunki do syntezy witaminy D występują zazwyczaj od maja do września, między godzinami 10:00 a 15:00, o ile niebo jest bezchmurne. Niestety, w tych godzinach większość z nas przebywa wewnątrz budynków, takich jak przedszkola, szkoły czy miejsca pracy, co ogranicza naszą ekspozycję na słońce [7].

  • Suplementacja

Jeżeli warunki optymalnej syntezy skórnej nie są zapewnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

W przypadku dorosłych z nadwagą lub otyłością, rekomendowane dawki wzrastają do 1600–4000 IU na dobę, w zależności od stopnia otyłości. Zarówno dobowe jak i kumulacyjne (tygodniowe, 2-tygodniowe, miesięczne) schematy dawkowania cholekalcyferolu są bezpieczne i efektywne w celu osiągnięcia i utrzymania optymalnego stężenia 25 (OH) D we krwi [8].

Aby zoptymalizować wchłanianie witaminy D, zaleca się przyjmowanie jej w trakcie lub bezpośrednio po posiłku zawierającym tłuszcze, które zwiększają jej biodostępność. Należy jednak pamiętać, że posiłki bogate w błonnik mogą wpływać negatywnie na wchłanianie witaminy D, obniżając jej biodostępność [9].

Leczenie niedoborów witaminy D

Niedobory witaminy D dotyczą szerokiego spektrum populacji na całym świecie – od 58 do 90% mieszkańców Europy i Ameryki Północnej cierpi na ich skutki, zwłaszcza jesienią i zimą [10]. Skutki niedoborów są poważne i obejmują nie tylko osteoporozę, ale także zwiększone ryzyko złamań, zaburzenia odporności, nowotwory, choroby serca, cukrzycę i inne. Długotrwały niedobór witaminy D może prowadzić do chronicznego osłabienia mięśni, co zwiększa ryzyko upadków i długotrwałej niezdolności do samodzielnej aktywności [7].

Leczenie niedoborów witaminy D zaczyna się od dokładnej diagnozy, którą umożliwia pomiar stężenia 25-hydroksywitaminy D [25(OH)D] we krwi. Następujące zakresy stężeń wyznaczają odpowiednie kroki postępowania:

  • Niedobór: Stężenie poniżej 20 ng/ml (50 nmol/l) wymaga natychmiastowego leczenia deficytu, które polega na intensywnej suplementacji cholekalcyferolem (aktywną formą witaminy D).
  • Stężenie suboptymalne: Wartości między 21-29 ng/ml (51-74 nmol/l) sugerują konieczność zwiększenia dawki suplementu.
  • Stężenie optymalne: Poziom 30-50 ng/ml (75-125 nmol/l) jest celem terapeutycznym, co oznacza, że należy utrzymać bieżącą suplementację.
  • Stężenie wysokie: Wartości 51-100 ng/ml (126-250 nmol/l) wymagają zmniejszenia dawki.
  • Stężenie toksyczne: Poziomy powyżej 100 ng/ml (250 nmol/l) są potencjalnie szkodliwe i wskazują na konieczność przerwania suplementacji.

Leczenie niedoboru witaminy D powinno trwać od 1 do 3 miesięcy lub do momentu osiągnięcia optymalnego stężenia witaminy w organizmie. Po osiągnięciu celu terapeutycznego, zaleca się kontynuację suplementacji w dawkach podtrzymujących, dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjenta. Podczas suplementacji witaminą D nie można zapominać o odpowiedniej ilości wapnia w diecie, który jest kluczowy dla odbudowy i utrzymania mocnych kości. Jeśli dieta nie dostarcza odpowiedniej ilości wapnia, rekomendowane jest stosowanie suplementów soli wapnia, które najlepiej przyjmować z pokarmem, aby zoptymalizować ich wchłanianie.

Regularne monitorowanie poziomu witaminy D oraz gospodarki wapniowo-fosforanowej jest niezbędne, aby dostosować dawki suplementu do aktualnych potrzeb organizmu. Jest to szczególnie ważne u osób starszych, które są bardziej narażone na osteoporozę oraz u osób z ograniczoną ekspozycją na słońce [8].

Podsumowanie – praktyczne wskazówki

  • Zwiększ spożycie produktów bogatych w wapń: mleko i jego przetwory, zielone warzywa liściaste, takie jak brokuły i jarmuż, a także orzechy i nasiona
  • Wprowadź suplementację witaminą D: zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok
  • Regularnie monitoruj poziom 25(OH)D we krwi oraz gęstość mineralną kości, szczególnie jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka osteoporozy: Zaleca się utrzymywanie stężenia witaminy D w zakresie optymalnym (30–50 ng/ml).

Pamiętaj, że dieta jest tylko jednym z elementów profilaktyki osteoporozy. Regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej masy ciała, unikanie palenia i unikanie spożywania alkoholu to inne ważne aspekty, które również mają istotny wpływ na zdrowie twoich kości.

Wpis ze strony: https://www.zmierzsie.pl/vitD.html

1.Janiszewska M., Kulik T. … & Barańska A. Osteoporoza jako problem społeczny – patogeneza, objawy i czynniki ryzyka osteoporozy pomenopauzalnej. Probl Hig Epidemiol 2015, 96(1): 106-114 

2. Szeleszczuk J., Kuras M. 2014. Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie. Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 3, 16-22

3. Fedak D., Guła Z., Korkosz M. i in. (2017). Diagnostyka zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej. W: Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., & Solnica B. (red.). Wrocław: Edra Urban & Partner.

4. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020

5. Kwiatkowska I., Lubawy M., Formanowicz D.: Postępowanie żywieniowe w prewencji osteoporozy uosób starszych. Geriatria 2019

6. Cauley JA, LaCroix AZ, Wu L, i in. (2008) Serum 25-hydroxyvitamin D concentrations and risk for hip fractures. Ann Intern Med 149:242–250

7. Rusinska A et al. Zasady suplementacji witaminą D – nowelizacja 2018 r. Postępy Neonatol. 2018;24(1):1-24.

8. Płudowski P, Kos-Kudła B, Walczak M i wsp. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023;15:695

9. Dawson-Hughes B i in. Dietary fat increases vitamin D-3 absorption. J Acad Nutr Diet. 2015;115(2):225-230. Mulligan GB, Licata A. Taking vitamin D with the largest meal improves absorption and results in higher serum levels of 25-hydroxyvitamin D. J Bone Miner Res. 2010;25(4):928-93

10. Krzywanski J et al. Seasonal Vitamin D Status in Polish Elite Athletes in Relation to Sun Exposure and Oral Supplementation. Zmijewski M, ed. PLoS One. 2016;11(10):e0164395


Polecamy także

Makaron z cukinią, bakłażanem i burratą

W chłodne jesienne wieczory nie mamy siły gotować. Szczególnie, gdy jesteśmy zmęczeni po pracy. Ale warto. Jak pokazują…

Listopad – miesiąc świadomości nowotworów męskich

Jak wygląda profilaktyka nowotworów występujących u mężczyzn, czyli jak dbać o zdrowie i zapobiegać chorobom. Nowotwory to jedne…

Przepis na Halloween: Dyniowy zawijaniec z ciasta francuskiego

Składniki: Kilogram dyni piżmowej – bo nie trzeba jej obierać ze skóry 1 opakowanie ciasta francuskiego 2 pomarańcze…

Weekend w Atenach

Gdzie jechać, żeby jeszcze nacieszyć się słońcem? Podpowiadamy: spędź weekend w Atenach! Ateny to miasto, które doskonale łączy…

Miesiąc Świadomości Raka Piersi - jak dbać o zdrowie i minimalizować ryzyko?

Rak piersi to jeden z najczęstszych nowotworów, który dotyka kobiety na całym świecie. Co roku w Polsce diagnozuje…

Przepis na niedzielę: wegański bigos z cukinii

Wrzesień to wspaniały moment w roku - wiele sezonowych warzyw i owoców wciąż można w warzywniakach i sklepach.…

Weekend w Lublinie

Lublin to miasto, które ma wiele do zaoferowania. Tu znajduje się jedna z najstarszych i najlepiej zachowanych starówek…

Sezon na Kanie

Kania, a właściwie Czubajka Kania jest grzybem z rodziny pieczarkowatych. Przez grzybiarzy i smakoszy lubiana ze względu na…

Przepis na niedzielę: wegański barszcz

I zaczęła się kalendarzowa jesień! Jej początki to szczyt sezonu buraczanego i doskonała okazja do przygotowywania pierwszych barszczy.…

Ziemniaki - przysmak jesienny

Dla wielu z nas, zwłaszcza żyjących w miastach, gdzie wszystkie produkty spożywcze są dostępne od ręki, kalendarz rolniczy…

Dzień Grzyba 24.09.2024

Pewnie nie każdy wie, ale 24 września obchodzimy Dzień Grzyba. A czym właściwie jest grzyb? Może się to…

Rowerem po Polsce – aktywność i podróże w jednym, także jesienią

Które regiony w Polsce najlepiej zwiedzać na rowerze? Podpowiadamy, jakie trasy warto wybrać i które miasta są przyjazne…

Jak zapobiegać nawrotom kamicy nerkowej: praktyczne porady i profilaktyka

Kamica nerkowa to problem, który dotyka wielu kobiet i mężczyzn, szczególnie między 30. a 50. rokiem życia. Szacuje…

Weekend w Berlinie

Berlin – Stolica Niemiec to miasto położone zaledwie 515 km od Warszawy. Jest to idealne miasto na weekend…

Makaron z kurczakiem

Składniki: Oliwa z oliwekCebula biała (pół)Cebula czerwona (3/4)Czosnek (2 ząbki)Pomidory (2)Cukinia (1)Papryka (kolor dowolny może być mix) (1)Pomidory…

Jak włączyć ruch do codziennego życia

Proste sposoby na codzienną aktywność W dobie rosnącej automatyzacji i siedzącego trybu życia, włączanie ruchu do codziennych czynności…

Podróże: Kraina wiecznej wiosny

Madera Madera, nazywana krainą wiecznej wiosny, to wyspa położona na Oceanie Atlantyckim, w okolicach północno-zachodniej Afryki. Należy do…

Przepis na pysznego Langosza

Składniki: mąka pszenna (ok. 400g)drożdże (Świeże lub suszone) (20 g lub 7g)szklanka mleka (ok. 250ml)płaska łyżeczka solipłaska łyżeczka…

Jak ubierać dziecko

Praktyczny poradnik dla rodziców. Właśnie zaczął się wrzesień, a wraz z nim początek szkoły i okres tzw. ubrań…

Podróże: Rajskie wyspy (cz.2)

Mauritius Położony o zaledwie 250 km od Reunion Mauritius jest zupełnie inną wyspą. Należy do Afryki a walutą…

Wekowanie potraw

Praktyczny sposób na przedłużenie świeżości Wekowanie, czyli konserwowanie żywności w słoikach, to tradycyjna metoda przedłużania trwałości potraw, która…

Budowanie odporności zaczyna się latem!

Lato w pełni, mało kto więc myśli o sezonie zimowym. Z jednej strony - to nic dziwnego! Z…

Podróże: Rajskie wyspy (cz.1)

La Reunion Miejsc na wakacje czy też zwykłą podróż jest wiele. Każdy lubi co innego , jedni wolą…

Chłodnik jagodowy z miętą

Lipiec to czas upałów i wspaniałych leśnych owoców, takich jak porzeczki, maliny, jeżyny i jagody. Aż żal nie…

Domowy przecier z pomidorów

Domowy przecier pomidorowy to wszechstronny produkt, który będzie bazą dla wielu potraw – od zup, przez sosy, po…

Sałatka na lunch w biurze

Pyszna i wyjątkowo kolorowa sałatka to świetny pomysł na lunch, obiad lub na kolację. To przepis super uniwersalny.…

Kleszcze - jak być bezpiecznym?

Rosnąca ilość kleszczy oraz przenoszonych przez nie chorób mrozi krew w żyłach nie tylko rodzicom dzieci , ale…

Urlop w mieście-jak bezpiecznie korzystać z basenu

Lato, lato, lato czeka/ Razem z latem czeka rzeka - śpiewaliśmy nieraz w dzieciństwie. W dorosłym życiu większość…

Kalendarz przetworów

Domowe przetwory to zarazem tradycja i nowoczesność - gwarantują nam bowiem zdrowe i smaczne jedzenie w okresie, gdy…

Rodzinne rytuały i znaczenie wspólnych posiłków

Jednym z przepisów na utrzymanie ogólnego dobrostanu jest bezpośredni kontakt z naszymi bliskimi i wspólne spędzanie czasu -…

Szafran i żeń-szeń - naturalne wsparcie w prawidłowej pracy układu nerwowego

Stres – chroniczny towarzysz współczesności Co to jest stres? Najprościej można go zdefiniować jako reakcję organizmu w odpowiedzi…

Pierwsze kroki na siłowni - Plan treningowy na 4 tygodnie dla początkujących

Ludzie decydują się na regularne treningi na siłowni z wielu różnych powodów. Jedni pragną zrzucić zbędne kilogramy i…

Jak utrzymać zdrowie układu moczowego na wakacjach?

Wakacje to czas relaksu, przygód i nowych doświadczeń, jednakże dla wielu osób, w szczególności dla kobiet, podróżowanie może…

Dlaczego budowanie więzi rodzinnych jest ważne?

15 maja br. odbędzie się XIII finał akcji organizowanej przez Instytut Humanites – Człowiek i Technologia:  HumanBE -…

Sałatka ziemniaczana na każdą okazję!

Bardzo smaczna sałatka ziemniaczana z sosem winegret. Polecam ją na wszelkiego rodzaju okazje, czy to imprezy domowe, czy…

Zmierz się z osteoporozą – zachęca Anna Jurksztowicz

Dlaczego zdecydowała się Pani zostać ambasadorką kampanii "ZMIERZ SIĘ"?Przemówiły do mnie liczby. Osteoporoza to wyniszczająca, podstępna i bardzo…

Problemy z oddawaniem moczu? Może to przerost prostaty?

Mimo że wielu mężczyzn nie zwraca uwagi na swoją prostatę aż do wystąpienia problemów, jest to niezwykle istotny…

Przepis na Barszcz Wigilijny

Barszcz Wigilijny Nie ma Wigilii bez barszczu wigilijnego. Oto mój sprawdzony przez wiele lat przepis.Na tydzień wcześniej przygotowuję…

Przepis na pierniczki

Pierniczki 300 g mąki pszennej + mąka do podsypywania ciasta podczas wałkowania 150 ml miodu 50 g cukru…

Co dzieje się z organizmem przez brak snu. Do czego prowadzą notoryczne trudności z zasypianiem?

Większość z nas lubi na co dzień się wyspać. Kiedy snu zaczyna brakować, pojawia się niepokój, gonitwa myśli…

Skóra zwierciadłem kondycji naszego organizmu

Piękno pochodzi od wewnątrz, a skóra mówi dużo o kondycji naszego organizmu. Skóra jest największym organem ludzkiego organizmu,…

Jak dbać o skórę maluszka – wsparcie dla młodych mam!

Skóra to jeden z największych narządów ludzkiego organizmu. Troska o nią jest zatem bardzo ważnym elementem dbania o…

Wsparcie dróg moczowych w okresach infekcyjnych po antybiotykoterapii

Infekcje intymne to wstydliwy i kłopotliwy problem, z którym statystycznie co druga kobieta boryka się przynajmniej raz z…

Naturalne wsparcie układu moczowego – sprawdź, jak o siebie zadbać!

Zdrowie układu moczowego jest niezwykle ważne. Jego prawidłowe działanie pozwala bowiem pozbywać się z organizmu niekorzystnych produktów przemiany…

Stres i jego wpływ na sen – 15 sposobów, jak siebie wspomóc!

Stres to nasz codzienny towarzysz. Praca, dzieci, związek, relacje z przyjaciółmi, wyzwania finansowe, troska o dom, chęć zadbania…

Jak wspomóc odporność dziecka w sezonie jesienno-zimowym?

Układ odpornościowy dziecka ma na co dzień wiele wyzwań, a szczególnie trudne czekają go w sezonie jesienno-zimowym. W…

Praca biurowa – jak wspomóc wzrok podczas pracy przed komputerem?

Na skutek rozwoju technologii, coraz więcej czasu spędzamy przed ekranami, zarówno w pracy, jak i w czasie wolnym.…

Profilaktyka chorób serca – dlaczego bez magnezu ani rusz?

Magnez (Mg) to jeden z najważniejszych jonów, których ludzki organizm potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Odgrywa ważną rolę m.in.…

W życiu nic mnie nie przerasta – jak utrzymać prawidłowy poziom testosteronu?

Testosteron jednoznacznie kojarzy się z męskością – i słusznie. Jest to jeden z głównych hormonów steroidowych, wydzielanych przede…

DHEA – na ratunek seksualności! Jak poprawić jakość życia seksualnego po pięćdziesiątce?

Seksualność jest jedną z bardzo ważnych sfer życia – na każdym jego etapie. Jak wpływa na nią dojrzały…

Sport a zdrowie stawów – 5 skutecznych zasad, jak o nie dbać

„Sport to zdrowie” – czy zawsze? Cóż, nie jest tajemnicą, że aktywność fizyczna wiąże się z obciążeniem i…

Kamica nerkowa? Nigdy więcej!

Wskazuje się, że co najmniej raz w życiu napadu kolki nerkowej doświadcza 5 proc. kobiet i nawet 10…

Jak dbać o zdrowie nóg każdego dnia? 7 sprawdzonych sposobów 

Troska o zdrowie nóg powinna przyświecać nam na co dzień. Współczesny pęd nie ułatwia bowiem dbania m.in. o…

Rola żelaza w utrzymywaniu odporności – sprawdź, jak wesprzeć swój organizm!

Żelazo jest dla nas jednym z niezbędnych składników – dzięki jego odpowiedniej ilości, możemy prawidłowo funkcjonować. Jest bowiem…

Przytłacza Cię codzienne zmęczenie i chcesz się go pozbyć? Sprawdź, co ma z tym wspólnego… magnez!

XXI wiek nie rozpieszcza naszych organizmów. Żyjemy szybko, wypełniając naszą codzienność stresem i presją, a ilość docierających do…

Hemoroidy – temat wstydliwy, a tak powszechny! Sprawdź, jak działać prewencyjnie

Hemoroidy, a w zasadzie nieprawidłowości w ich zakresie, to dla wielu osób bardzo wstydliwy problem. Jako że niewiele…

Co spakować do walizki na wakacje z dzieckiem?

Przygotowanie bagażu do wyjazdu wakacyjnego z dziećmi często jest nie lada wyzwaniem. Trzeba bowiem być gotowym na wszystkie…

Insulinooporność a magnez – jak ustrzec się niedoborów i dlaczego jest to aż tak ważne?

Insulinooporność to problemem, który dotyczy coraz większej części społeczeństwa. Na jej rozwój wpływa bardzo wiele czynników – wiek,…

Jak uniknąć nawrotu kamicy nerkowej?

Kamica nerkowa jest problemem, który dotyczy bardzo wielu osób – wskazuje się, że doświadcza jej około 5-20% populacji…

Ruszczyk kolczasty – jak może wesprzeć Twój organizm? Właściwości i zastosowanie

Ruszczyk kolczasty to jedna z roślin, które od starożytności pełnią ważną rolę w zakresie wspierania ludzkiego organizmu. Jest…

Kolagen na stawy – czy pomaga? Sprawdź, gdzie go znaleźć i jak stosować

Kolagen to jedno z kluczowych dla nas białek – stanowi aż około 1/3 wszystkich protein, jakie posiadamy w…

Żelazo dwuwartościowe vs. trójwartościowe – czym się różnią i które skuteczniej nas wspiera?

Żelazo to jeden z najistotniejszych składników mineralnych, które znajdują się w naszych organizmach. Choć mamy go znacznie mniej…

Lekkie nogi – jak zadbać o prawidłowe krążenie żylne?

Potrzeba wzmożonej troski o układ żylny dotyczy dużej części społeczeństwa. Współczesna codzienność, która pełna stresu, nieodpowiedniego żywienia i…

Witamina D latem – dlaczego całoroczna suplementacja jest ważna?

Dane wskazują, że niski poziom witaminy D we krwi dotyczy nawet 80-90% populacji (niezależnie od płci, wieku czy…

Jak przygotować się do snu?

Chcesz spokojnie spędzić okres przygotowań do świąt i nacieszyć się świętami? To się wysypiaj! Jak nastroić organizm, by…

Radosne święta. Również dla nerek!

Są narządem, który według chińskiej medycyny jest odpowiedzialny za witalność, a według zachodniej oczyszczalnią, fabryką i centrum sterowania…

Konsekwencje nieleczonych zaburzeń snu u osób starszych

Problemy ze snem pojawiają się i są uciążliwe na wszystkich etapach naszego życia. Jednak gdy problem dotyka osób…

DHEA dla kobiet po 40.

Dehydroepiandrosteron zmniejsza poczucie przewlekłego zmęczenia, poprawia funkcje poznawcze, wpływa na przemianę materii, poprawia libido – to jedne z…

Rodzinny wyjazd na narty

Wspólne szusowanie po śniegu jest możliwe nie tylko w Karpatach, ale również na Pomorzu i w centrum Polski.…

Dermokosmetyki – Shecell dermatologic i Cudocell Max

Odwodniona, naczynkowa, skłonna do przebarwień, wymagająca skóra potrzebuje specjalistycznej pielęgnacji. Odpowiedzią na jej potrzeby są powstałe dermokosmetyki zawierające…

Jego Wysokość BIGOS!

Króluje na stołach, choć wywodzi się z gminu – jest dzieckiem piętnastowiecznej biedy i pomysłowości Uznajemy go za…

Świąteczny work life balance

  Bądź konsekwentna, a zdążysz „ogarnąć” dom i bliskich w okresie świąt, zaprezentować swój kulinarny kunszt i –…

6 porad na święta

  Niepotrzebne skreśl W grudniu dzień trwa tylko niecałe osiem godzin i dochodzą nam dodatkowe obowiązki związane z…

Jestem szczęśliwa - wywiad z Beatą Pawlikowską

O tym, jak dobrze żyć, pozytywnie myśleć oraz czego można nauczyć się od kotów opowiada podróżniczka, pisarka i…

Jak wesprzeć układ oddechowy u dziecka jesienią?

Infekcja dróg oddechowych to ciężki okres dla malucha. Temperatura, bóle gardła, katar, nieprzespane noce… Każdy rodzic chce tego…

Niezbędnik grzybiarza

Grzyby nie mają żadnej wartości odżywczej, są tylko smaczne – jeszcze do niedawna krążyła o nich taka marna…

Miłość jest w życiu najważniejsza

W październiku Katarzyna Żak będzie świętować wydanie nowej płyty. Tym razem tylko o… miłości. Wszystkie teksty są autorstwa…

Spadek melatoniny u osób starszych i problemy ze snem

Trudniej nam zasnąć przy jej niedoborach, w nocy częściej się budzimy, krócej śpimy. W efekcie czujemy się zmęczeni…

Złoto Azteków - dynia

Wzmacnia układ odpornościowy, przeciwdziała nowotworom i chorobom krążenia, usprawnia spalanie tłuszczu, łagodzi objawy choroby nerek, działa uspokajająco i…

6 porad na jesień 2019

  1. Zaszczep się przeciw grypie Nie czekaj, aż twoich najbliższych dopad­nie grypa. Jeśli nie macie przeciwwskazań, postaraj…

Prostata – męski gruczoł

Przez całą młodość panowie nawet nie mają świadomości jej istnienia. Bo dobrze działa. Niestety, koło pięćdziesiątki zaczyna nieprzyjemnie…

Witaminy – jesienni superbohaterowie

Kichamy, kaszlemy… Jak co roku. Mówimy sobie: „W końcu to jesień!”. Ale tak nie musi być! Tym bardziej, że coraz więcej osób ciężko znosi zakażenia górnych dróg oddechowych. Na pomoc przychodzą witaminy D, E i A.

Radosna i błyskotliwa!

  DHEA wpływa na dobry nastrój i zmniejsza uczucie przewlekłego zmęczenia. Jego pełna nazwa to dehydroepian­drosteron. Ale lekarze…

Idealny jesienny dzień

  O tym, czy zbliżające się jesienne dni spędzimy w dobrym nastroju, pełni werwy i energii, czy też…

Kamica nerkowa – cichy wróg

Jak zachować nerki w dobrym zdrowiu? Czy wystarczy przestrzegać diety, by nie mieć problemów z „kamieniami”? Są jednym…

Profilaktyka AMD - jak dieta wpływa na narząd wzroku

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) powoduje uszkodzenie siatkówki oka i jest związane z wiekiem. Można je ograniczyć. Dowiedz się jak!

Z psem na plażę

Wyjazd na wakacje to radość dla całej rodziny. Wyjazd z czworonogim pupilem to radość podwójna. By wypadł doskonale,…

Gazpacho i tarator – chłodne zupy na gorące dni

Znajdują się w menu każdego kraju, w którym doskwierają upały. O czym mowa? O chłodnikach!

Tai chi, czyli pakiet antystresowy

50 % pracujących deklaruje, że doświadcza w pracy nadmiernego stresu. Tai chi to sposób, aby się go pozbyć.

6 porad na lato

Zabrać rowery czy wypożyczyć? W miejscach, w których spędzamy urlopy, wypożyczalnie działają niemal na każdym rogu. Oferowany tam…

Jestem stworzona do rozmów z ludźmi

O tym, jak żyć w harmonii z sobą samą, co sprawia, że jest szczęśliwa, i dlaczego tęskni za…