Potrzeba wzmożonej troski o układ żylny dotyczy dużej części społeczeństwa. Współczesna codzienność, która pełna stresu, nieodpowiedniego żywienia i braku aktywności fizycznej sprawia, że dbanie o prawidłową kondycję żył i układu krążenia jest dużym wyzwaniem. Co warto wiedzieć na temat krążenia krwi? Na co zwrócić uwagę w pielęgnacji naczyń krwionośnych i nóg? W tym artykule podpowiadamy, jak zadbać o prawidłowe krążenie żylne w nogach i jak zachować lekkie nogi.
Konieczność dbania o zdrowie układu krążenia w nogach uznawana jest współcześnie za istotny aspekt społeczny. Co ciekawe, taka potrzeba częściej dotyczy kobiet – wskazuje się, że w Polsce jest to około 47% pań i odpowiednio 37% mężczyzn, który potrzebują w tym zakresie szczególnego wsparcia [1,2]. Przyczyny tych różnic są złożone, ale wskazuje się przy tym m.in. na fakt, że u kobiet wokół naczyń jest znacznie więcej tkanki tłuszczowej niż u panów – tkanka tłuszczowa wydziela zaś liczne hormony, które same w sobie mogą oddziaływać na układ żylny. Przykładowo produkowane w kobiecym organizmie estrogeny odpowiadają za rozluźnienie włókien kolagenowych i zaburzenia w procesach ich produkcji, a także wzrost syntezy białek związanych z układem krzepnięcia, czego skutkiem mogą być m.in. zakrzepy, uczucie ciężkości nóg, obrzęki [7,8].
Warto przy tym wiedzieć, że duże znaczenie dla kondycji naczyń krwionośnych i żył ma również wiek – działa na jej niekorzyść. Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, że nasze społeczeństwo się starzeje. Świadomość w kontekście dbania o zdrowie układu krwionośnego kończyn dolnych zyskuje zatem na znaczeniu [1].
Warto zatem codziennie dbać o nogi i w razie potrzeby reagować, wspomagając funkcjonowanie krążenia żylnego, a w przypadku wystąpienia jakichkolwiek wątpliwości – zgłosić się do specjalisty (lekarzem, który zajmuje się problemami żylnymi, jest flebolog).
Czynniki wpływające na kondycję krążenia żylnego
Nie ma jednego konkretnego czynnika, który można uznać za kluczowy dla stanu zdrowia układu krążenia, ponieważ każdy organizm jest inny. Najczęściej na prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego ma wpływ wiele aspektów.
Czynniki genetyczne a prawidłowe krążenie krwi
Jeśli rodzice są zmuszeni dbać o prawidłowe krążenie żylne z większą uważnością niż przeciętny człowiek, jest ogromne prawdopodobieństwo, że dziecko także będzie mierzyć się z taką koniecznością. Tego typu ryzyko jest o kilkadziesiąt procent wyższe niż u osób, których rodzice nie mieli zaburzeń układu krwionośnego [10].
Aktywność fizyczna a zdrowie żył w nogach
Siedzący tryb życia jest zmorą współczesności! Praca za biurkiem, przemieszczanie się samochodami, rozrywka przed komputerem czy telewizorem – nie wiążą się właściwie z żadnym ruchem. Wykonywane są w pozycji siedzącej i nie wymagają od nas zbyt dużych wydatków energii – tego typu czynności nazywa się zajęciami sedenteryjnymi [4].
Nadwaga a zdrowie żył w nogach
Nadwaga oraz otyłość wiążą się z nadmiarowym obciążeniem układu żylnego, czego skutkiem jest m.in. zwiększone zaleganie krwi w żyłach nóg [7,10].
Nieprawidłowe odżywianie a zdrowie żył w nogach
Nieprawidłowe odżywianie ma różnoraki wpływ na stan zdrowia żył. Jednym z istotniejszych jest wpływ nieprawidłowej diety na stan jelita grubego. Jeśli nie jest odpowiednio pobudzane do pracy (właśnie poprzez żywienie), opada w kierunku miednicy mniejszej i żył, które się tam znajdują. Uciska na nie, co skutkuje m.in. uczuciem ciężkości nóg, obrzękami czy skurczami kończyn dolnych [10].
Jak dbać o układ krążenia w nogach? Sposoby na zachowanie uczucia lekkich nóg
Jak to zostało wspomniane, w kontekście utrzymania prawidłowego krążenia żylnego niezwykle ważna jest regularna i systematyczna pielęgnacja. Niestety, współczesny szybki tryb życia nie ułatwia nam troski o siebie, dlatego tak wiele osób potrzebuje wsparcia w zachowaniu przyjemnego uczucia lekkości w nogach. Co może okazać się pomocne, gdy chce się wesprzeć przepływ żylny?
Regularna aktywność fizyczna
Opisane wcześniej zajęcia sedenteryjne (tj. siedzące) wpływają niezwykle negatywnie na układ żylny. Warto wyjść im naprzeciw i regularnie podjąć aktywność fizyczną: spacerować, biegać, pływać, jeździć na rowerze, tańczyć, uprawiać nordic walking etc. Grunt to wybrać taki rodzaj ruchu, który sprawia największą przyjemność. Co jednak ważne, nie każda forma ruchu jest wskazana w przypadku potrzeby szczególnego wsparcia układu żylnego – odradza się m.in. kulturystykę, wioślarstwo oraz inne sporty, mogące ograniczać ruchomość pompy stawowo-mięśniowej czy też wzmagają obciążenia, jakim i tak podlega układ żylny kończyn dolnych [1].
Dlaczego warto pamiętać o ruchu? Aktywność fizyczne pomaga obniżać ciśnienie żylne, wspomaga reabsorpcję płynu tkankowego (limfy) oraz powrót żylny [2]. Poza tym powoduje wydzielanie endorfin – „hormonów szczęścia”!
Odpowiednia dieta
Ważne jest dodawanie do swojego menu produktów bogatych w błonnik, ponieważ ułatwia on wypróżnianie. Jest to o tyle istotne, że zaparcia mogą skutkować przenoszeniem ciśnienia śródbrzusznego, które powstaje podczas defekacji, na żyły kończyn dolnych i negatywnie wpływać na ich kondycję [10].
Do swojego menu należy też wprowadzić owoce i warzywa, które są dobrymi źródłami witamin E i C, pomagających ochronić komórki przed stresem oksydacyjnym – są to tzw. przeciwutleniacze lub inaczej: antyoksydanty. Łagodzą one negatywne oddziaływanie wolnych rodników. Co więcej, witamina C jest też wsparciem w procesie syntezy kolagenu, a ten przyczynia się do prawidłowej pracy naczyń krwionośnych. Gdzie ją znaleźć? Jako dobre źródła kwasu L-askorbinowego podaje się m.in. natkę pietruszki, czerwoną paprykę czy czarną porzeczkę (wszystkie poleca się spożywać w surowej formie – obróbka termiczna znacznie bowiem zmniejsza ilość witaminy C w warzywach i owocach) [5,6].
Suplementy diety
W prosty sposób pomagają dostarczyć organizmowi wspierające składniki uzupełniając dietę. Warto jednak dokładnie sprawdzać skład tego typu preparatów. Co jest szczególnie istotne? Chociażby obecność wspomnianej wcześniej witaminy C, ale też innych składników aktywnych. Takim jest np. wyciąg z ruszczyka kolczastego, który wspiera zdrowie nóg, pozwala zachować uczucie lekkości oraz wspomaga prawidłowe krążenie żylne kończyn dolnych [3]. Ruszczyk kolczasty znajduje się m.in. w suplemencie diety Cyclovena – produktu przeznaczonego właśnie dla osób dbających o krążenie żylne nóg.
Troska o stan psychiczny
Emocje i ogólny stan psychiczny mają ogromny wpływ na układ krążenia. Duże napięcie często wiąże się ze wzrostem ciśnienia, co niezwykle negatywnie oddziałuje m.in. właśnie na pracę żył. Na każdym etapie warto więc zadbać o ten obszar zdrowia, np. poprzez stosowanie technik relaksacyjnych (joga, ćwiczenia oddechowe, mindfulness) [5]. A jeśli konieczne jest wsparcie specjalistów – np. psychologów czy psychoterapeutów – nie należy zwlekać z sięgnięciem po pomoc! Tym bardziej, że trudności leżące w psychice wpływają na o wiele więcej obszarów naszego funkcjonowania.
Badania kontrolne
Regularne badania pozwalają szybko wychwycić ewentualne nieprawidłowości. W kontekście układu krążenia na pewno warto wykonywać lipidogram, czyli badanie z krwi, które sprawdza poziom cholesterolu (zarówno frakcji HDL, jak i LDL) oraz trójglicerydy. Istotne jest też kontrolowanie poziom cukru we krwi i mierzenie ciśnienia [5]. Wszelkie odchylenia od normy warto skonsultować z lekarzem – by mieć pewność, że zdrowie (nie tylko układu żylnego) jest pod kontrolą!
Bibliografia:
- Jasiński R., Turek J., Rudzińska E., Dąbrowska G., Skrzek A., Wpływ Nordic Walking na czynność układu żylnego kończyn dolnych u słuchaczek Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Acta Bio-Optica et Informatica Medica Inżynieria Biomedyczna, vol. 20, nr 1, 2014
- Neubauer-Geryk, J., Bieniaszewski, L., Przewleka choroba żylna – patofizjologia, obraz kliniczny i leczenie, Choroby Serca i Naczyń 2009;6(3):135-141
- Nowak, G., Surowce roślinne stosowane w chorobach układu krążenia i serca, Herba Polonica Vol. 55 No 2 2009, s.100-120
- Park, J. H., Moon, J. H., Kim, H. J., Kong, M. H., & Oh, Y. H. (2020). Sedentary Lifestyle: Overview of Updated Evidence of Potential Health Risks. Korean journal of family medicine, 41(6), 365–373
- Piotrowski, W., Zachowania prozdrowotne w chorobach układu krążenia, Zeszyt Naukowy Nr 1 (9)/2010, Wyższa Szkoła Medyczna LZDZ w Legnicy, s. 73-80
- Red. Jarosz, M., Rychlik, E., Stoś, K., Charzewska, J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Państwowy Zakład Higieny, 2020
- Ropacka-Lesiak, M., Kasperczak, J., Bręborowicz, G. H., Czynniki ryzyka rozwoju niewydolności żylnej kończyn dolnych w ciąży – część I, Ginekol Pol 2012;83(12), s. 939-942
- Skowrońska, B., Fichna, M., Fichna, P., Rola tkanki tłuszczowej w układzie dokrewnym, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2005, tom 1, nr 3, s. 21–29
- Strzelecki, Z., Szymborski, J. (red.), Zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2015
- Zabielska, D., Czarnecka, J., Kobos, E., Krupienicz, A., Profilaktyka żylaków kończyn dolnych u pielęgniarek pracujących na bloku operacyjnym, Pielęgniarstwo Polskie 2013, 2 (48), 95–99
Cyclo/17/2022
