Co drugi pracujący Polak skarży się, że narażony jest na coraz większy stres. Jak sobie z nim poradzić?
Polska jest europejskim złotym medalistą w konkursie „stres w miejscu pracy”. W naszym kraju odsetek pracowników doświadczających silnego i bardzo silnego stresu jest najwyższy. Najbardziej cierpią kobiety. Z europejskich badań The Workforce View in Europe 2017 wynika, że problem dotyczy 20% z nich i 10% mężczyzn[1].
Jak wirus
Stres z pracy przynoszony jest do domu. Cierpi rodzina, w przestrzeni społecznej rozlewa się mowa nienawiści. Lekarze zauważają, że olbrzymia grupa zgłaszających się do nich pacjentów ma dolegliwości spowodowane przez stres (m.in. drażliwość i problemy z zasypianiem). Oczywiście w życiu zdarzają się też inne sytuacje, którym towarzyszą bardzo silne, destrukcyjne emocje: śmierć bliskiej osoby, rozwód lub choroba. Powodów stresu można wymienić wiele: niepewność jutra, pośpiech związany z lawinowym wzrostem zadań i koniecznością radzenia sobie z nowymi technologiami, przywiązanie do smartfonów, rozluźnienie się więzi rodzinnych, brak odpoczynku.
Jak przeciwdziałać?
Jest wiele sposobów walki z przewlekłym stresem. Ich zakres, poza wizytą u specjalisty, powinien obejmować wszystkie obszary życia.
Pomyśl, w jakich warunkach pracujesz, m.in. w jaki sposób są rozwiązywane sytuacje konfliktowe, jak odnoszą się do ciebie przełożeni i współpracownicy, czy masz czas na odpoczynek. Zwróć uwagę na oświetlenie, jakość powietrza, poziom hałasu.
W razie potrzeby żądaj ich poprawy!
- Bądź aktywna ruchowo, wysypiaj się, racjonalnie się odżywiaj, unikaj alkoholu i tytoniu.
- Popraw relacje z rodziną i znajomymi. Pielęgnowanie umiejętności przebaczania to najlepszy prezent, jaki możesz sobie sprawić.
- Planuj swoje działania. Jeśli trzeba, zrób sobie plan dnia i tygodnia, żebyś poczuła się panią swojego czasu. Nie zaharowuj się.
- Naucz się technik relaksacyjnych, z których najprostszą jest medytacja.
Natura pomaga
W walce ze stresem ludzi wspomaga natura. Obdarowała nas np. bardzo popularną w Polsce melisą lekarską, której liście wytwarzają olejek eteryczny bogaty m.in. w cytral i cytronelal. Obydwa te składniki działają rozkurczowo, ale przede wszystkim obniżają wrażliwość układu nerwowego.
Dzięki rozwojowi przemysłu farmaceutycznego na rynku są dziś dostępne preparaty oparte na naturalnych składnikach. Działają efektywnie, gdyż ich skład jest starannie dobrany i wzbogacony, w zależności od potrzeb, dodatkowymi komponentami, np.:
- melatoniną, kiedy preparat ma wyciszać przed snem,
- różeńcem górskim, kiedy ma wspomóc ogólne dobre samopoczucie,
- magnezem, jeśli ma wzmocnić układ nerwowy,
- l-teaniną, kiedy ma wspomóc koncentrację i sprawność umysłu.
Stres powoduje ponad połowę sprzeczek z rodziną.
Fizjologiczne podłoże stresu
W trudnych sytuacjach, które wymagają wyjątkowej mobilizacji, w ciele wydzielają się zwiększone ilości hormonów stresu, tj. kortyzol i adrenalina. Dzięki temu koktajlowi łatwiej poradzić sobie z problemem. Ale kiedy hormony stresu działają na organizm zbyt długo, gdyż bodźce wywołujące stres nie ustają, układ hormonalny i odpornościowy zostaje rozregulowany.
Stresory
To sytuacje, które wywołują stres, czyli reakcję na poczucie zagrożenia. Psychiatrzy z Washington University w Seattle Thomas Holmes i Richard Rahe opracowali klasyfikację sytuacji życiowych, na które ludzki organizm reaguje właśnie stresem. Im wyższa liczba punktów przy stresorze, tym silniejsze jest jego działanie:
– śmierć małżonka 100 pkt.
– rozwód 73 pkt.
– separacja małżeńska 65 pkt.
– poznanie daty pójścia do więzienia 63 pkt.
– śmierć członka bliskiej rodziny 63 pkt.
– obrażenia ciała lub choroba 53 pkt.
– ślub 50 pkt.
– zwolnienie z pracy 47 pkt.
– pogodzenie się z małżonkiem 45 pkt.
– przejście na emeryturę 45 pkt.
– choroba członka rodziny 44 pkt.
– ciąża 40 pkt.
– trudności w życiu seksualnym 39 pkt.
– pojawienie się nowego członka rodziny 39 pkt.
– nadmiar lub zmiany w pracy 39 pkt.
– zmiana statusu finansowego 38 pkt.
– śmierć bliskiego przyjaciela 37 pkt.
– zmiana obowiązków w pracy 29 pkt.
– dziecko opuszcza dom 29 pkt.
– kłopoty z teściami 29 pkt.
Źródło Social Readjustment Rating Scale
Cena stresu
Konsekwencją nadmiernego stresu są między innymi:
– nadciśnienie tętnicze, nadczynność tarczycy
– zespół jelita drażliwego, choroba wrzodowa żołądka, astma oskrzelowa
– obniżenie sprawności działania układu odpornościowego
– zaostrzenie objawów chorób autoagresywnych, jak: toczeń, Hashimoto, choroba Gravesa-Besedowa, RZS
– problemy z integracją ruchową postawą i poruszaniem się
– zaburzenia seksualne i obniżenie płodności
– bóle głowy, pleców, brzucha
– problemy z podtrzymywaniem głębokich relacji
– wypalenie zawodowe, zaburzenia lękowe, depresja
– bezsenność