Rak piersi to jeden z najczęstszych nowotworów, który dotyka kobiety na całym świecie. Co roku w Polsce diagnozuje się go u około 18 tysięcy kobiet. Na szczęście, rozwój medycyny oraz rosnąca świadomość zdrowotna sprawiają, że można podjąć działania, które zmniejszają ryzyko zachorowania. Profilaktyka raka piersi to nie tylko regularne badania, ale także styl życia, który wspiera naszą odporność i ogólne zdrowie. [1]
Jak możemy zadbać o zdrowie i zminimalizować ryzyko?
Profilaktyka raka piersi to więcej niż tylko regularne badania. To również troska o zdrowy styl życia, który wspiera odporność i sprawność naszego organizmu.
Samobadanie piersi – twój miesięczny rytuał
Samobadanie piersi to prosta, ale niezwykle ważna czynność, która każdej kobiecie powinna wejść w nawyk. Najlepiej wykonywać je co miesiąc, w stałym momencie cyklu, kilka dni po menstruacji. Warto zwrócić uwagę na wszelkie zmiany w kształcie, wielkości czy strukturze piersi, a także na nietypową wydzielinę z sutków. Ten prosty krok pozwala na wczesne wykrycie niepokojących zmian – pamiętaj, by każdą z każdą z nich zgłaszać się do lekarza. [1,2]
Regularne badania – planuj wizyty u specjalistów
Mammografia i USG to badania, które mogą wykryć raka piersi na bardzo wczesnym etapie. Mammografia zalecana jest przede wszystkim kobietom po 50. roku życia, ale w przypadku zwiększonego ryzyka lekarz może zalecić badania również wcześniej. USG piersi to z kolei metoda polecana dla młodszych kobiet, u których tkanka piersiowa jest gęstsza. [1,2]
Testy genetyczne – wiedza, która może ocalić życie
Jeśli w twojej rodzinie występowały przypadki raka piersi, warto rozważyć testy genetyczne. Dzięki nim możesz dowiedzieć się, czy jesteś nosicielką mutacji genów BRCA1 lub BRCA2, co pozwala podjąć świadome decyzje dotyczące profilaktyki. Niektóre kobiety decydują się nawet na profilaktyczną mastektomię, czyli chirurgiczne usunięcie piersi, by zminimalizować ryzyko. [1,2]
Ruszaj się – aktywność fizyczna jako profilaktyka
Regularny ruch to jeden z najskuteczniejszych sposobów na zdrowe życie i dobre samopoczucie. Ćwiczenia pomagają utrzymać prawidłową wagę, wpływają korzystnie na układ hormonalny i odpornościowy. Wybierz aktywność, którą lubisz – może to być bieganie, joga, rower czy szybki spacer – i staraj się ruszać codziennie. Jeśli trudno ci znaleźć czas na regularne ćwiczenia, zacznij od krótkich, nawet 20 minutowych sesji. Gdy te wejdą w nawyk, stopniowo dodawaj kolejne aktywności. Twoje ciało i umysł będą za to wdzięczne! [1]
Dieta wspierająca zdrowie piersi
Zdrowa dieta to klucz do dobrego samopoczucia i profilaktyki wielu chorób, w tym raka piersi. Warto włączyć do swojego menu produkty bogate w antyoksydanty, witaminy i błonnik, takie jak warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz zdrowe tłuszcze, np. z ryb i oliwy z oliwek. Ogranicz spożycie przetworzonej żywności, cukru oraz tłuszczów nasyconych, które mogą zwiększać ryzyko nowotworów. [2]
Uważaj na alkohol – mała zmiana, duże korzyści
Alkohol, nawet w niewielkich ilościach, może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi. Dlatego warto ograniczyć jego spożycie lub całkowicie z niego zrezygnować. Jeżeli sięgasz po alkohol, rób to z umiarem – kieliszek wina od czasu do czasu wystarczy, by cieszyć się przyjemnością, ale nie ryzykować zdrowia. [2]
Hormony pod kontrolą
Długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) może zwiększać ryzyko raka piersi, zwłaszcza u kobiet w wieku pomenopauzalnym. Jeśli stosujesz HTZ, regularnie konsultuj się z lekarzem, by monitorować ewentualne ryzyko i sprawdzić, czy terapia jest nadal konieczna. [1,2]
Co zwiększa ryzyko raka piersi?
Nie mamy wpływu na wszystkie czynniki ryzyka, ale ich znajomość może pomóc nam w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących zdrowia. Oto najważniejsze z nich:
1. Wiek – ryzyko raka piersi wzrasta z wiekiem, szczególnie po 50. roku życia;
2. Geny – mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 znacznie zwiększają ryzyko. Jeśli w rodzinie występowały przypadki raka piersi, warto rozważyć testy genetyczne;
3. Styl życia – siedzący tryb życia, otyłość i niewłaściwa dieta mogą zwiększać ryzyko. O tym, jak styl życia wpływa na nasze zdrowie, warto pamiętać każdego dnia;
4. Hormony – długi okres ekspozycji na estrogeny, np. z powodu wczesnej miesiączki czy późnej menopauzy, to dodatkowy czynnik ryzyka, podobnie jak długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej;
5. Brak ciąży lub późne macierzyństwo – badania wskazują, iż kobiety, które nie rodziły lub rodziły po 30. roku życia, są bardziej narażone. [1,2]
Co to jest rak piersi?
Rak piersi rozwija się w tkankach gruczołu piersiowego i charakteryzuje się niekontrolowanym wzrostem komórek. Może to prowadzić do powstawania guzów, a czasem do przerzutów na inne narządy. Dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej wykryć wszelkie zmiany. Wczesna diagnoza to jeden z kluczowych czynników, który zwiększa szanse na pełne wyleczenie. [1,2]
[1] National Cancer Institute (NCI) – https://www.cancer.gov
[2] American Cancer Society (ACS) – https://www.cancer.org
