Stres – chroniczny towarzysz współczesności
Co to jest stres? Najprościej można go zdefiniować jako reakcję organizmu w odpowiedzi na wydarzenia, które zakłócają jego równowagę, obciążają lub przekraczają nasze zdolności do skutecznego poradzenia sobie. Wspomniane wydarzenia zakłócające określamy natomiast jako stresory. Stres jest nieodłącznym elementem naszego życia i nasze organizmy – choć reagują różnie – zasadniczo są przygotowane do tego, by sobie z nim radzić.
Wielu z nas funkcjonuje w stanie chronicznego stresu. Składa się na to tempo życia, codzienne zmartwienia (te bliskie – praca czy rodzina, jak i dalsze – strach przed wojną, zmianami klimatycznymi czy kryzysem ekonomicznym), ale i środowisko, w którym funkcjonujemy – zanieczyszczenia, z którymi nasz organizm walczy. Dodać trzeba także przebodźcowanie spowodowane ekspozycją na niebieskie światło ekranów komputerów i telefonów, dodatkowo podbijane konsumowanymi przez nas treściami, coraz częściej skonstruowanych tak, że stanowią angażujący stresor. W naszej szerokości geograficznej ważnym czynnikiem jest też dostęp do naturalnego światła słonecznego. Nie bez powodu mówi się o sezonowej melancholii, nasilającej się w okresie jesienno-zimowym, kiedy za oknem jest ciemno i szaro.
Przewlekły stres to nie tylko funkcjonowanie w niezdrowym napięciu, to także wiele konsekwencji zdrowotnych widocznych w zmianach wagi, działaniu układu pokarmowego, pracy systemu nerwowego czy układu hormonalnego. Jeśli spojrzeć na organizm holistycznie, każdy jego element działa we współpracy z innym- dlatego tak ważne jest dbanie o ogólny dobrostan i zdrowie.
Jak radzić sobie ze stresem?
Jak już wspomnieliśmy, człowiek doświadcza stresu od zawsze. Od zawsze też próbuje sobie z nim radzić na różne sposoby. Samoświadomość i umiejętność zarządzania emocjami są cennymi zasobami, ale do ich wykształcenia potrzebny jest ogromny nakład pracy nad sobą, podczas gdy wielu z nas potrzebuje wsparcia równocześnie natychmiast.
Pierwszym krokiem jest osobista higiena, także ta mentalna. Warto sprawdzić, jaka dieta jest dla nas najkorzystniejsza (można zwrócić się o pomoc do dietetyka), ile snu i jakiej aktywności fizycznej potrzebujemy (nie musi to być sport, wystarczy ruch, zwłaszcza na świeżym powietrzu), albo jak często sięgamy po używki (w tym napoje pobudzające, jak kawa, herbata czy tzw. energetyki albo cukier). W razie potrzeby warto zmodyfikować nasze przyzwyczajenia. Niektórym równowagę przywraca rutyna – np. osoby bardzo zabiegane powinny rozważyć planowanie sobie przyjemności oraz odpoczynku. Jeśli natomiast powtarzalność codziennych obowiązków jest dla nas nużąca, warto poszukać spontanicznych rozwiązań. Bardzo ważnym jest czas wolny od ekranów – ma on bowiem nie tylko wpływ na poziom kortyzolu (nazywanego hormonem stresu), ale i na sen. Istotnym elementem naszego dobrostanu jest też nasze życie towarzyskie: regularny, najlepiej bezpośredni kontakt z osobami dla nas ważnymi.
Niektórym z nas będzie jednak potrzebna pomoc specjalisty – zwłaszcza, jeśli odczuwamy stres nieprzerwanie lub zauważamy, że trudno nam powrócić do równowagi (czyli stanu, który moglibyśmy określić jako spokój). Nie bójmy się psychoterapii. Wielu z nas nie wie, dlaczego na stresory reagujemy w taki czy inny sposób, a ich źródło często tkwi w trudnych doświadczeniach, które nasza psychika wypiera. Metody terapeutyczne są rozmaite i – choć sama terapia wiąże się z dużym wysiłkiem emocjonalnym (np. dlatego, że trzeba się skonfrontować z traumatycznym zdarzeniem) – wielu z nas przynosi dużą ulgę i dostarcza narzędzi, które pomagają radzić sobie ze stresem długofalowo.
Naturalne związki jako wsparcie w osiągnięciu równowagi psychicznej
Psychoterapię, ruch i wsparcie innych osób – zarówno czysto przyjacielskie, jak i specjalistyczne – można uzupełnić zrównoważoną dietą uwzględniającą właściwą suplementację. To ona pomoże organizmowi zachować stan równowagi w okresach ekspozycji na stres. Ludzkość od wieków szukała substancji wspomagających w fitoterapii, wykorzystując wiedzę na temat ziół i roślin. Dzisiejsza nauka i technologia pozwalają na kompleksowe połączenie najlepszych właściwości wielu darów natury – również w stanach przewlekłego stresu czy obniżonego nastroju.
Jedną z takich roślin jest szafran. Zbiera się go ręcznie z pręcików krokusa purpurowego. Jest to żółto-pomarańczowy proszek, który wspiera zdrowie psychiczne i pozytywny nastrój. Kolejną z nich jest żeń-szeń – wykorzystywany na Dalekim Wschodzie od ponad 4 000 lat. Współcześni badacze widzą w nim roślinę dbającą o prawidłową potencję i pamięć.
W suplemencie diety Szafraceum, wykorzystującym wspomniane rośliny w formie ekstraktów, zawarto dodatkowo inozytol oraz witaminy z grupy B. Wit. B6, B12 i ryboflawina wspomagają bowiem prawidłową pracę układu nerwowego – tak kluczową w reakcji na stres. Ostatnim ogniwem w składzie Szafraceum jest L-tryptofan. Jest to aminokwas, który musi być dostarczany wraz z pożywieniem. Wchodzi on w skład np. białek mleka i stanowi prekursor m.in. serotoniny.
Pamiętajmy, stres negatywnie oddziałuje przede wszystkim na naszą kondycję psychiczną. Jednakże długotrwała ekspozycja na stresory oraz chroniczne stany obniżonego nastroju mają wpływ na nasze zdrowie fizyczne. Dbajmy więc o nasz dobrostan, bo od tego zależy nasze zdrowie!
Katarzyna Tyszkiewicz-Borawska
Bibliografia
- Gajda E., Biskupek-Wanot A. (2020) Stres i jego skutki, Częstochowa – Katedra Nauk o Zdrowiu i Fizjoterapii Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
- Łodzińska, J. (2010). Stres zawodowy narastającym zjawiskiem społecznym. – Seminare. Poszukiwania naukowe
- Anczewska, M., Świtaj, P., Roszczyńska, J. (2005). Wypalenie zawodowe – Postępy Psychiatrii i Neurologii
- Szafrański, T. (2013) Zastosowanie szafranu Crocus Sativus w psychiatrii
- Pazio, O. Żeń-szeń i jego wpływ na zdrowie w świetle badań naukowych (2021) – dietetycy.org.pl
