Jaki jest twój chronotyp?

Nocny marek, poranny ptaszek czy niedźwiedź

Chronotypy decydują o czasie naszej aktywności i spoczynku w ciągu doby, są behawioralną manifestacją procesów biologicznych zachodzących w organizmie – czyli rytmów okołodobowych.

Powszechnie przyjmuje się podział chronotypów na trzy kategorie: poranny (poranne ptaszki lub skowronki), wieczorny (nocne Marki lub sowy) oraz mieszany.

Nowy podział

Od niedawna możemy spotkać się z nowym podziałem chronotypów na cztery kategorie uwzględniające również cechy osobowości i zapotrzebowanie na sen u poszczególnych typów:

Delfiny – to osoby, które nie potrzebują wielu godzin snu, ich sen jest lekki, mają skłonność do wielokrotnych wybudzeń i bezsenności. Cechuje je inteligencja i neurotyczność.

Niedźwiedzie – to osoby, które potrzebują minimum 8 godzin snu w ciągu doby, ich rytm funkcjonowania dostosowuje się do rytmu wschodu i zachodu słońca, charakteryzują się dużą otwartością na ludzi.

Lwy – mają średnie zapotrzebowanie na sen, wstają wcześnie rano i kładą się spać wczesnym wieczorem, często cechuje je sumienność, ambicja i optymizm.

Wilki – to osoby o średnim zapotrzebowaniu na sen, preferujące aktywność w godzinach popołudniowych i późnym wieczorem, charakteryzuje je ekstrawersja, spontaniczność i kreatywność.

Sygnał świetlny

Niestety w dobie elektroniki i nadmiernego korzystania ze światła nasz rytm funkcjonowania łatwo ulega zakłóceniu. Sygnał światła ma szczególne znaczenie dla prawidłowego działania organizmu, ponieważ reguluje wydzielanie melatoniny – hormonu związanego z pojawieniem się potrzeby snu. Niekorzystne zmiany wzorca snu należy zawsze skonsultować ze specjalistą. Leczenie zaburzeń rytmu okołodobowego snu i czuwania opiera się głównie na metodach behawioralnych. Efekt terapii można dodatkowo wzmocnić sesjami fototerapii oraz poprzez przyjmowanie melatoniny. Melatonina jest bezpieczna, nie uzależnia i nie wchodzi w interakcje z innymi lekami. Może być pomocna w leczeniu zaburzeń rytmu okołodobowego snu u osób starszych, u których jej poziom spada wraz z wiekiem. Wówczas zaleca się długotrwałe stosowanie melatoniny egzogennej w wysokich dawkach, 5 mg. Warto skonsultować się z lekarzem, jeśli problemy się utrzymują.

Zaburzenia

Zaburzenia snu występują u prawie co czwartej osoby, a jedna na 10 osób cierpi z powodu bezsenności – złej jakości lub niedostatecznej ilości snu potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania. Rytm okołodobowy snu i czuwania ma ogromne znaczenie dla sprawności fizycznej i psychicznej człowieka. Umożliwia sprawne funkcjonowanie intelektualnie i społeczne – warto więc o niego zadbać i poznać swój chronotyp.